“You can never solve a problem on the level on which it is created” Albert Einstein
“Zijn we bereid te accepteren dat er in de natuur dingen gebeuren die tegen ons morele gevoel ingaan?” vraagt Martin Drenthen, in TROUW 9 april 2010.
Die vraagstelling bevat een innerlijke tegenspraak. Want wanneer gaat iets tegen ons morele gevoel in?
Wanneer er iets ergs aan de hand is dat vermijdbaar is of niet noodzakelijk of gebaseerd op foute uitgangspunten, zou ik zeggen.
Dat dieren sterven in de natuur door onvermijdelijke omstandigheden is acceptabel. Maar wanneer dieren opgeofferd worden aan een ideologie (zoals in de Oostvaardersplassen) of aan zakelijke belangen (zoals in de intensieve veehouderij of bij de walvisvangst) dan gaat er iets wringen.
Een filosoof zou een probleem toch binnen zijn context moeten kunnen bekijken. En dat doet dhr Drenthen niet. De Oostvaardersplassen zijn mijns inziens een onnatuurlijke want (af)gesloten situatie. Natuur kan alleen volledig tot zijn recht komen in een open landschap waarin uitwisseling en verplaatsing mogelijk is. Dieren horen te kunnen migreren wanneer voedsel gaat ontbreken. De context deugt niet en dat wordt steeds weer ontkent door mensen die zogenaamd geen “watje” zijn en kost wat kost een ideologie in stand willen houden van “wilde natuur” scheppen. Wilde natuur kan niet gemaakt worden. Weg met die naieve illusies!
En het diskwalificeren van mensen die zich het lot van dieren aantrekken vind ik overigens ook nogal dubieus.
Je bent alleen maar een “grote jongen/meisje” tegenwoordig als je keihard en gevoelloos bent. Gevoelens en emoties zijn verdacht en “slap”. Mooie wereld leven wij in: zwart-wit en meedogenloos.
Wat de Oostvaardersplassen betreft: het experiment is mislukt! Los het op in plaats van je poot stijf te houden. Levende wezens zijn geen speelgoed mijnheer Drenthen en mijnheer Vera (de bedenker van het experiment).
Reactie van Martin Drenthen:
U hebt uiteraard gelijk wanneer u zegt dat men niet voorbij kan gaan aan het lijden van de dieren op de OVP en op de paradox van gecreeerde natuur.
Ik ben enkele jaren geleden met enkele studenten in februari in het gebeid geweest, en wat ik daar aantrof sneed ook mij door de ziel. Ook ik erken – en misschien komt dat in mijn stuk in de krant onvoldoende uit de verf – dat er heel wat valt te verbeteren aan de praktijk van natuurbeheer in de OVP. Er zijn inderdaad grote verschillen met de situatie in de Afrikaanse savanne: er vindt bijna geen natuurlijke predatie plaats (m.u.v. vossen en gieren), en er zijn weinig mogelijkheden tot migratie.
Niettemin, ik begrijp van ecologen dat ook in Afrika een sterfte van 25 % niet ongewoon is. En ook onder de ‘echt’ wilde dieren in Nederland is incidentele massasterfte heel gewoon. En in beide gevallen zouden we ingrijpen ongepast vinden, omdat de meesten van ons vinden dat we ten aanzien van wildernis een afblijfplicht hebben – de natuur moet daar haar gang kunnen gaan. Ik denk dat veel natuurontwikkeling gemotiveerd wordt door een – moreel betekenisvol – verlangen om weer met dat soort natuur te maken te hebben. Een vraag die ik in dit stuk niet behandel, maar die uiteraard wel aan de orde is (en die ik elders wel uitgebreid heb beschreven), is of we een plaats ooit als een oord van onthouding kunnen beschouwen, wanneer deze door onszelf is gemaakt. Het wildernisverlangen is dan wel paradoxaal, maar daarom nog niet onzinnig of betekenisloos.
Ik wilde met mijn stuk wijzen op een nog onderbelicht aspect van de discussie, niet het leed van de dieren bagatelliseren. Het spijt me wanneer ik een andere indruk heb gewekt.
Mijn antwoord: zeer bedankt voor uw reactie – uw toelichting geeft toch een ander gevoel- de kop boven het artikel was nogal suggestief.
ik denk dat onze wereld inmiddels zodanig door ons gemodificeerd is dat alles wat ooit “vanzelf” ging nu gestuurd en onderhouden moet worden
een evenwicht in de natuur is nu grotendeels afhankelijk van onze inbreng: we moeten er iets aan blijven doen om natuur in stand te houden-
een voorbeeld zijn de “exoten” bijv. Amerikaanse Eik – ze verstoren een voormalig evenwicht en we moeten ze kappen of tolereren dat
een oorspronkelijke situatie verdwijnt-
zo ook de OVP: de noodzakelijke parameters voor “wilde natuur” zijn onvolledig aanwezig waardoor wij mensen een onvermijdelijke en noodzakelijke factor in het ecologische proces zijn en iets moeten doen om erger te voorkomen zoals: bijvoeren, afschieten, wolven introduceren of hekken weghalen of een deel van de populatie verplaatsen (wat een tijdelijke oplossing is)-.
NRC 12 april Prof. Dr C. den Hartog over de OVP (samengevat): – grote grazers grazen selectief planten; het millieu daar wordt blootgesteld aan zware betreding en bemest met stront en urine. bemesting komt ten goede aan niet gegeten opportunistische planten zoals brandnetels en leidt tot ongewenste verruiging van het gebied;
– Onder natuurlijke omstandigheden worden populaties van grazers gereguleerd door predatoren, ziekten, parasieten, periodieke voedseltekorten, droogte, koude winters en andere ecologische factoren. In tijd van nood kunnen dieren migreren. De meeste van deze factoren zijn niet aanwezig in de OVP. Het gebied is te klein en niet ecologisch verantwoord. De vogelstand is schrikbarend achteruit gegaan. Hij eindigt met: Ik beschouw het daarom als het slechtsbeheerde natuurgebied van ons land.
B. Colenbrander (emeritus hoogleraar fertiliteit) meldt dat in vele wildparken het aantal planteneters op peil gehouden wordt door geboortecontrole via vaccinatie. Vrouwelijke dieren worden onvruchtbaar gemaakt door vaccinatie tegen eicelschaaleiwit. Het is reversibel en makkelijk van een afstand toe te dienen.
E. van der Maarel (oud hoogleraar ecologie): nieuwe natuur moet niet als een wildpark worden opgezet en dan aan haar lot overgelaten om een hersenschim na te ‘jagen’ maar moet behoorlijk worden beheerd om de biodiversiteit te bevorderen.
Mensen zijn een factor in de ecologie.
TROUW 29-06-2010: “De hertjes dartelen weer lustig rond” Dick Snoo, districtshoofd, vertelt dat de boswachters de dieren juist met rust laten om ze zo natuurlijk mogelijk te laten leven en sterven, “Dat is
de kringloop van het leven”. Dertig procent heeft de winter niet overleefd. De tweede kamer had bepaald dat de dieren bijgevoerd moesten worden. Wat gedaan is met hooi. Blijkt dat voornamelijk de sterkste dieren daarvan aten die het eigenlijk niet nodig hadden.
Vraag: wat betekent dat? De zwakken verzwakt en de sterken versterkt. Maar wat is precies “zwak” en wat is de waarde van “sterk”? Is dat niet een wat primitieve kijk op de adaptatie? geabstraheerd van de sociale context? Je zou je kunnen afvragen of niet juist de zogenaamde zwakken eigenschappen hebben die de moeite waard zijn om te versterken. Is het recht van de sterkste een categorisch imperatief in het natuurbeheer? Leven dieren eigenlijk niet in symbiose met mensen tegenwoordig – zie bijvoorbeeld het voederen van vogels. Geeft dat ons niet een ander soort van verantwoordelijkheid en andere doelen bij het beheer? of is dat manipulatie, maar wat is dat niet?
Over de oostvaardersplassen 16 oktober in Trouw column van Koos Dijksterhuis: “De grasmussen en de nachtegalen zijn er verdwenen, nadat de grote grazers werden losgelaten. Want ja, zonder vegetatie geen zaden of rupsen geen vogels of kleine grazers, zonder kleine grazers geen kiekendieven, valken en velduilen. ……… Je ziet daar nu een kale vlakte met een enorme veestapel. ……. Wat lijkt de ‘oernatuur’ sterk op het moderne weiland waar Nederland al vol mee ligt!”
Het recht van de sterkste maakt arm!
Trouw 22 oktober 2010: Hendrik Jan Bertschinger promoveert op een nieuwe prikpil. Als de vrouwelijke dieren worden ingespoten met een vloeistof waarin de schaal van dierlijke eicellen is verwerkt worden ze onbevruchtbaar. Het schijnt 100% effectief te zijn. Inspuiten gaat met een peiltje zodat er weinig verstoring zal optreden. Zijn promotor B. Colenbrander, emeritus hoogleraar fertiliteit van de Universiteit Utrecht zegt dat op deze manier de Oostvaardersplassen kunnen worden beheerd zonder hongersterfte van dieren.
Vraag: Wat zijn de risico’s wanneer dat spul via de uitwerpselen in de bodem terecht komt? (Ariadne Schilt, ecoloog)
De mens kan niet ingrijpen zonder in te blijven grijpen. Wat ik daarmee bedoel is dat wij al zoveel hebben veranderd aan de natuur dat de natuur daardoor niet meer zonder ons kan blijven bestaan. Tenzij als een aflopende zaak.
30 oktober: De beroepsorganisatie van dierenartsen (KNMvD) vindt dat de grote grazers onnodig lijden. Zij pleiten voor afschot van 30% zodat de overblijvende dieren meer overlevingskans hebben.
4 november: Henk Bleker (CDA) ziet wat in het standpunt van de KNMvD en vindt de hongerdood van wild onaanvaardbaar. Hij wil bij een strenge winter ingrijpen. Bleker loopt vooruit op het komende evaluatierapport van de commissie Gabor. Deze commissie bestaat uit internationale deskundigen die het natuurlijk beheer evalueert en over drie weken verslag uitbrengt.
Hans Breeveld, boswachter van staatsbosbeheer in de Oostvaardersplassen zegt: “wilde dieren hebben geen eigenaar. De wilde dieren in het gebied horen bij het ecosysteem. Er is geen wettelijke zorgplicht.” Maar ze grijpen wel in. “We schieten dieren dood waarvan duidelijk is dat ze het niet gaan redden. Maar pas nadat de natuur als het ware gekozen heeft welk dier dat zal zijn”.
Zie: www.staatsbosbeheer.nl/natuurgebieden/oostvaardersplassen.
Iemand die kost wat kost wil volhouden dat het hier om volwaardige natuur gaat. Uit idealisme lijkt me, maar toch.
24 november. De commissie Gabor heeft gesproken: Het lijden van de grote grazers is absoluut niet acceptabel (Trouw 24-11-10). De commissie adviseert afschieten en het aanleggen van beschutting – dat laatste was ook al in een rapport van 2006 geadviseerd. Interview met Chris Kalden, directeur van staatsbosbeheer: hij geeft toe onvoldoende aandacht te hebben besteed aan schuilplaatsen.
Ecologie kan niet (meer) losstaan van mensen en hun emoties. Neem dat op in ecologiemodellen. Begaan zijn met onnodig lijden is geen slechte eigenschap en geen overdreven sentimentaliteit. Natuur is een cyclus van leven en dood. Doodgaan hoort erbij. Dat weet iedereen. Maar maak geen mensen verdacht die vinden dat er goede en minder goede manieren zijn om te sterven en ook goede en minder goede redenen. Natuurbeheerders schieten soms door in hun zucht naar “natuurlijkheid”.
Zie voor achtergrondinformatie:
– http://oostvaardersplassen.wordpress.com/ : blog van de boswachter.
– http://drimble.nl/regio/flevoland/regio-dronten/3213326/geen-grazers-in-hollandse-hout.html
De gemeenteraad van Lelystad heeft besloten geen ´grote grazers´ toe te laten in het bosgebied Hollandse Hout. In een extra vergadering woensdagavond sprak een meerderheid van 18 tegen 13 stemmen zich daarvoor uit. De gemeenteraad gaat daarmee in tegen het advies van de commissie Gabor, die dieren uit de Oostvaardersplassen ook wil toelaten tot het Hollandse Hout.
bron TROUW
070111 TROUW. De provincie Flevoland stelt dat zij niet instemmen met verbreding van de A6 wanneer de verbinding met het HORSTERWOLD bij Zeewolde, de
oostvaarderswold corridor, niet afgemaakt wordt. Nota bene bij monde van VVD gedeputeerde
Anne Bliek. Juridisch staat de provincie sterk. De tegenwerking door
Bleker is in strijd met reeds gemaakte afspraken door het Rijk met de 12 provincies. Er is al 200 miljoen in de corridor geinvesteerd. 21 van de 37 boeren hebben hun grond reeds verkocht aan de provincie. Bij 10 lopen de onderhandelingen en 6 willen niet verhuizen. Bovendien levert het werkgelegenheid op. De PVVDA regering is tegen en Bleker is bang voor het verspreiden van dierziekten schijnt het. ^^
Lijkt mij een smoesje. Weer een voorbeeld van emotioneel bepaald en ondoordacht beleid waar dit kabinet patent op heeft. De verbindingszones tussen de natuurgebieden zijn dringend nodig om een redelijke gezondheid van de natuur (en daarmee de gezondheid van de bevolking ) te waarborgen.
20 januari 2011 Uit de blog van de boswachter Hans Breedveld http://wp.me/p11txu-5e: “De afgelopen periode is er druk gewerkt aan het maken van de verbinding tussen het Oostvaardersbos, en het centrale deel van de Oostvaardersplassen. Het werk is dit afgelopen weekend afgerond, en de dieren kunnen nu vrij lopen tussen het bos en de grote vlakte. Het gevolg hiervan is wel, dat wij in de ochtend tussen 8.00 en 12.00 uur het fietspad (Jan van den Boschpad) voor het publiek moeten afsluiten. Het is natuurlijk geen veilige situatie, als er in het bos een dier afgeschoten moet worden, terwijl er misschien wandelaars of fietsers over het fietspad lopen. Een kogel die verkeerd gaat, kan vreselijke gevolgen hebben. Veiligheid en het welzijn van mens en dier gaat hier dus hand in hand.”
Bleker uit de bocht: http://www.linkedin.com/news?viewArticle=&articleID=446433399&gid=42321&type=member&item=48647732&articleURL=http%3A%2F%2Fwww%2Etrouw%2Enl%2Ftr%2Fnl%2F4332%2FGroen%2Farticle%2Fdetail%2F1865663%2F2011%2F03%2F26%2FBleker-dwingt-natuurclub-te-gehoorzamen%2Edhtml&urlhash=uyKq&goback=%2Egde_42321_member_48647732
26/03/11, 10:31
Staatsbosbeheer heeft in een ‘gehoorzaamheidscontract’ met het ministerie van landbouw moeten vastleggen dat zij adviezen over de Oostvaardersplassen als ‘bindend’ ziet en deze loyaal zal uitvoeren. Met dit convenant versterkt Bleker de greep op de natuurorganisatie.
Het ingrijpen van Bleker staat haaks op het advies van commissie-d’Hondt die in 2009 de autonome positie van Staatsbosbeheer evalueerde. De oud-burgemeester van Nijmegen en bestuurskundige Ed d’Hondt schreef toen dat Staatsbosbeheer steeds sterker wordt geconfronteerd met een ‘politieke disciplinering door de Tweede Kamer die vaak een korte-termijn en ad hoc-karakter heeft. Dit verdraagt zich moeilijk met de aard van natuurbeheer, waarbij continuïteit op langere termijn voorwaarden voor beheer zijn’.
De commissie d’Hondt achtte het juist níet wenselijk Staatsbosbeheer sterker onder de invloed van het ministerie te brengen.
10 mei 2011 Flevoland zet de aanleg van de robuuste verbindingszone “Oostvaarderswold” tussen de Oostvaardersplassen en het Horsterwold toch doorzetten ondanks Bleker. Zie: http://www.flevoland.nl/wat-doen-we/grote-projecten/oostvaarderswold/ .
Citaat uit de site- waarop ook een film te zien is:
“Het vergroten van de recreatiemogelijkheden in de noordelijke randstad. Het ontwikkelen en compenseren van natuur. Het verbeteren van het woon- en werkklimaat in Flevoland. En het bergen van water. Deze opgaven en meer combineert de provincie Flevoland in het OostvaardersWold. Het OostvaardersWold wordt een uniek gebied, dat voorziet in de kwaliteitsimpuls die de noordelijke randstad nodig heeft. Het gebied zorgt naar verwachting voor 6.200 nieuwe banen en jaarlijks 2 miljoen bezoekers. Om dit te realiseren werkt de provincie samen met het Rijk, de Flevolandse gemeenten Almere, Zeewolde en Lelystad, het waterschap Zuiderzeeland en Staatsbosbeheer. “
^^ Het kan dus toch mijnheer Bleker!
2012 januari/februari. Laatste ontwikkelingen ten aanzien van de Oostvaardersplassen: OUT OF AFRICA IN OOSTVAARDERSPLASSEN zie de website van Binnenlands Bestuur: http://www.binnenlandsbestuur.nl/ruimte-en-milieu/nieuws/nieuws/out-of-africa-in-oostvaardersplassen.4132188.lynkx